Szkoła Podstawowa nr 7 w Toruniu

Opracowanie wyników ankiety dotyczącej sklepiku szkolnego

Dnia 11.09.2013r., w trakcie spotkania z rodzicami przeprowadzono ankietę dotyczącą funkcjonowania sklepiku szkolnego. W badaniu wzięło udział 270 rodziców uczniów klas 0-VI.   

Celem naszego działania było uzyskanie informacji na temat korzystania dzieci ze sklepiku oraz oczekiwań rodziców co do konieczności i propozycji zmian w jego asortymencie.

Wykres 1. Jak często dzieci dokonują zakupów w sklepiku szkolnym ?

Codziennie lub kilka razy w tygodniu ze sklepiku korzysta 31% uczniów. Dość duża grupa uczniów, bo aż 43% robi zakupy rzadko, a raz w tygodniu 16%.

Wykres 2. Co dzieci najchętniej kupują ?

Ponad połowa rodziców (57 %) wskazała słodycze jako produkt najchętniej kupowany przez ich dzieci, a 13% chipsy, co w sumie stanowi 2/3 ankietowanych.

Wykres 3. Czy konieczne są zmiany w asortymencie sklepiku ?

69% badanych uważa zmiany w asortymencie sklepiku za konieczne.

Wykres 4. Jakie produkty powinny pojawić się w sklepiku ?

Produkty najczęściej proponowane do wprowadzenia do sprzedaży to: owoce, kanapki i soki. Rodzice chętnie widzieliby w sklepiku także nabiał i zdrowe przekąski.

Wnioski:

1. Sklepik cieszy się dużym zainteresowaniem wśród uczniów – tylko 10% badanych nigdy nie robi zakupów w szkole.
2. Z ankiety wynika, iż najchętniej kupowanymi produktami są słodycze, co może mieć niekorzystny wpływ na kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych dzieci.
3. Rodzice są zainteresowani funkcjonowaniem sklepiku w szkole, ale liczą na zmiany w jego asortymencie.
4. Respondenci  oczekują, aby w sprzedaży pojawiły się owoce, kanapki, nabiał, soki owocowe i zdrowe przekąski. Niestety, warunki lokalowe nie pozwalają na wprowadzenie produktów o krótkim terminie przydatności do spożycia oraz wymagających przechowywania w chłodziarkach.
5. Szkoła powinna współuczestniczyć w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych. W związku z tym, w miarę możliwości dostosujemy asortyment sklepiku  do oczekiwań rodziców.

Drodzy Rodzice!

    Już od kilku lat funkcjonuje w naszej szkole „Przerwa śniadaniowa”, w czasie której uczniowie i nauczyciele wspólnie spożywają śniadanie w sali lekcyjnej. Niestety, często obserwujemy, iż zamiast kanapki rodzice dają dziecku pieniądze na zakup żywności. Przy nieprawidłowych nawykach żywieniowych i małej świadomości dzieci w tym temacie, taka forma dostępności posiłku może powodować zakup produktów niewartościowych, które nie spełniają założeń drugiego śniadania. Dlatego zachęcamy, aby uczyć swoje dzieci samodzielnego przygotowywania kanapek, uświadamiać im jak ważnym posiłkiem jest pełnowartościowe  II śniadanie. Przedstawiamy kilka informacji, które mamy nadzieję, pomogą Państwu przygotować dzieciom pyszne i jednocześnie zdrowe II śniadanie.

 II śniadanie w szkole - ważny posiłek dla zdrowia dziecka

     I śniadanie jest ważnym posiłkiem w ciągu dnia i powinno być spożyte przez dziecko przed wyjściem z domu. II śniadanie dostarcza energii i składników odżywczych organizmowi podejmującemu szereg wyzwań w ciągu dnia w szkole, w której uczeń przebywa nawet kilka godzin dziennie.

Rola II śniadania

• Dostarczeni e organizmowi potrzebnej energii i składników pokarmowych.
• Wpływ na lepszą koncentrację, zapamiętywanie, zdolność uczenia, lepsze wyniki w nauce, rozwój intelektualny. Uczniowie, którzy nie spożywają II śniadania, osiągają gorsze wyniki w przedmiotach wymagających skupienia, takich jak matematyka czy przyroda, częściej skarżą się na bóle głowy, złe samopoczucie, rozdrażnienie i konflikty z rówieśnikami.
• Wpływ na siłę fizyczną, dobre samopoczucie.
• Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych.

II Śniadanie powinno zawierać:

Pieczywo pełnoziarniste – to podstawa, najlepiej podawać pieczywo razowe, graham, pumpernikiel – spożywanie pieczywa z grubego przemiału wpływa na regulowanie pracy przewodu pokarmowego, zapewnia odpowiednią podaż energii, białka, witamin z grupy B, magnezu, cynku i błonnika pokarmowego.

Mleko i produkty mleczne – najlepsze źródło wapnia, którego niedostateczna podaż nie sprzyja osiągnięciu prawidłowej masy kostnej w czasie wzrostu i rozwoju dziecka. Najlepszym dodatkiem do II śniadania jest ser biały, plasterek żółtego sera, jogurt bądź kefir. 

Produkty białkowe – preferowane: chuda wędlina, pieczone mięso.

Owoce i warzywa – dobrym dodatkiem na kanapki będzie sałata, cykoria, plasterki pomidora czy kawałki papryki. Można podawać sałatkę lub surówkę, najlepiej z dodatkiem oleju roślinnego lub oliwy z oliwek. Warto dołączyć owoc sezonowy lub sok owocowy bądź warzywny.

Napoje – najlepszymi napojami uzupełniającymi II śniadanie są: woda mineralna, herbatki owocowe, soki owocowe i warzywne oraz napoje mleczne.

Pamiętajmy: dzieci preferują słodycze i inne przekąski typu chipsy, słodkie napoje gazowane, choć nie są świadome , jakie to może mieć skutki dla ich organizmu. Produkty te tłumią uczucie głodu, ale nie dostarczają odpowiedniej ilości składników odżywczych, witamin i minerałów. Słodkie napoje gazowane wypierają spożycie korzystnych dla zdrowia soków czy napojów mlecznych (mleko, kefiry, jogurty), powodując tym samym mniejsze spożycie m.in. wapnia czy witaminy C. Mają one ponadto duże ilości kalorii i niską wartość odżywczą.

 Oto przykłady prawidłowo skomponowanego II śniadania:

Przykład I

•  kanapka: 2 kromki chleba razowego, cienko posmarowane masłem, 2 plasterki szynki drobiowej, 2 listki sałaty, plasterki pomidora, plasterki świeżego ogórka
• gruszka
• kefir lub maślanka do picia

Przykład II

• kanapka: bułka grahamka, twarożek z rzodkiewką i szczypiorkiem doprawiony ziołami
• pokrojone w paski ½ czerwonej papryki
• dowolny sok 100%, bez dodatku cukru

Przykład III

• kanapka: 2 kromki chleba pszenno-żytniego, posmarowane cienko masłem, 2 plasterki sera żółtego, 2 liście sałaty, ogórek kwaszony
•  jabłko lub inny owoc sezonowy
• herbatka owocowa

Dziesięć zasad zdrowego odżywiania dzieci

W planowaniu codziennego żywienia dzieci należy kierować sięzasadą różnorodności spożywanych produktów, czyli komponować jadłospisy z produktów należących do pięciu podstawowych grup:

• produkty zbożowe,
• owoce i warzywa,
• mleko i przetwory mleczne,
• mięso, ryby, drób, wędliny i jaja,
• tłuszcze w ograniczonych ilościach.

Należy bazować na piramidzie zdrowego żywienia, która została opracowana po to, aby ułatwić nam planowanie codziennej diety. W przejrzysty sposób pokazuje jakie powinny być proporcje pomiędzy spożywanymi produktami należącymi do różnych grup pokarmów. 

10 Zasad zdrowego żywienia dzieci w wieku szkolnym*

1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie.
2. Bądź codziennie aktywny fizycznie – ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
3. Źródłem energii w twojej diecie powinny być głównie produkty znajdujące się w podstawie (na dole) piramidy.
4. Spożywaj codziennie przynajmniej 3–4 porcje mleka lub produktów mlecznych, takich jak jogurty, kefiry, maślanka, sery.
5. Jedz codziennie 2 porcje produktów z grupy – mięso, ryby, jaja. Uwzględniaj też nasiona roślin strączkowych.
6. Każdy posiłek powinien zawierać warzywa lub owoce.
7. Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych.
8. Ograniczaj spożycie cukru, słodyczy, słodkich napojów.
9. Ograniczaj spożycie słonych produktów, odstaw solniczkę.
10. Pij codziennie odpowiednią ilość wody.

* wg Instytutu Żywności i Żywienia, 2009

Zasada 1: zdrowego żywienia dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym zwraca uwagę na urozmaicenie diety w produkty z różnych grup. Każda grupa produktów spożywczych jest źródłem innych, cennych dla zdrowia składników odżywczych. Na przykład produkty mleczne dostarczają wapń i białko, ale nie zawierają witaminy C, którą mają m.in. owoce i warzywa. Dlatego też należy wybierać i spożywać najbardziej wartościowe artykuły spożywcze z różnych grup żywności.

Zasada 2: przypomina o potrzebie codziennej aktywności fizycznej (zaleca się co najmniej 60 minut dziennie), dlatego u podstawy piramidy znajduje się aktywność fizyczna. Codzienny ruch korzystnie wpływa na kondycję fizyczną i sprawność umysłową oraz prawidłową sylwetkę.

Zasada 3: dotyczy spożywania produktów zbożowych. Prawidłowo zaplanowany codzienny jadłospis powinien zawierać co najmniej 5 porcji produktów zbożowych, które są przede wszystkim głównym źródłem energii dla organizmu, zawierają wiele składników mineralnych i witamin, są także bogate w błonnik regulujący pracę jelit. Z grupy tej należy wybierać artykuły z tzw. grubego przemiału, są bowiem bogatsze w składniki odżywcze, zawierają więcej witamin, szczególnie witamin z grupy B (tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas foliowy), składników mineralnych (magnez, cynk), oraz błonnika. Oprócz pieczywa pełnoziarnistego (ciemnego – razowego, typu graham), poleca się także ryż pełnoziarnisty niełuskany (brązowy), kaszę gryczaną i jęczmienną oraz razowy makaron.

Zasada 4: dotyczy grupy: mleko i przetwory mleczne, najważniejszego źródła wapnia w diecie, który jest niezbędny do budowy zdrowych kości i zębów. W żadnym produkcie spożywczym nie ma tak dużo, jak w mleku i jego przetworach, dobrze przyswajalnego wapnia. Mleko zawiera również witaminy (A, D, B₂)i jest źródłem najwyższej jakości białka. Uczniowie zatem powinni albo wypijać 3–4 szklanki mleka dziennie albo część mleka zastępować przetworami mlecznymi (jogurty, kefiry, maślanka lub serami twarogowymi, podpuszczkowymi żółtymi).

Zasada 5: dotyczy grupy: mięso, ryby, jaja i nasiona roślin strączkowych, orzechy. Mięso, ryby, jaja i ich przetwory są w diecie źródłem pełnowartościowego białka, żelaza, cynku i witamin z grupy B. Ponieważ nasiona roślin strączkowych i orzechy są również źródłem wartościowego białka i wielu cennych składników mineralnych i witamin, włączone są do grupy produktów mięsnych. Z produktów mięsnych należy wybierać gatunki o małej zawartości tłuszczu (drób, wołowina, cielęcina). Ryby morskie (jak makrela, śledź i sardynka),warto spożywać ze względu na zawartość w nich korzystnych dla zdrowia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy n-3 i witaminy D.

Zasada 6: warzywa i owoce powinny być spożywane kilka razy dziennie w ramach głównych posiłków i pojadania (co najmniej 5 porcji dziennie). W diecie powinno się uwzględniać różnorodne warzywa (m.in. zielone: np. sałata, brokuł, szpinak, czy warzywa pomarańczowe: np. marchew, pomidor, dynia). Dietę należy też wzbogacać w owoce, zarówno świeże, jak i mrożone lub suszone oraz w mniejszej ilości w soki. Warzywa i owoce dostarczają składników mineralnych, witamin i flawonoidów. Są głównym źródłem witamin antyoksydacyjnych (C, E, karotenów), które mają działanie przeciwmiażdżycowe i przeciwnowotworowe. Ponadto są źródłem błonnika regulującego czynności przewodu pokarmowego. Warto jednak wiedzieć, że owoce i soki owocowe oprócz wartościowych witamin i błonnika, dostarczają dużych ilości cukrów prostych, których spożycie powinno być jednak ograniczane. Dlatego też należy spożywać więcej warzyw niż owoców, a wśród soków wybierać raczej warzywne lub owocowo-warzywne.

Zasada 7: dotyczy tłuszczów. Większość tłuszczów w diecie powinna pochodzić z ryb, orzechów i tłuszczów roślinnych (np. olej rzepakowy, sojowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek). Tłuszcze powinny stanowić jedynie dodatek do potraw. Do smażenia poleca się stosowanie oliwy z oliwek lub oleju rzepakowego bogatego w zdrowe jednonienasycone kwasy tłuszczowe. Należy również ograniczyć produkty zawierające dużo cholesterolu (głównie podroby) i izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych (wyroby ciastkarskie, cukiernicze, margaryny twarde, dania typu fast food).

Dzieci mogą zmniejszyć spożycie tłuszczów, ograniczając spożycie produktów typu fast food (frytki, hamburgery, cheesburgery, pizza) oraz chipsów, ponieważ mają bardzo dużą zawartość tłuszczów (33–48%).

Zasada 8: należy ograniczać słodycze ze względu na to, że cukier nie dostarcza żadnych witamin i składników mineralnych, a jego nadmiar prowadzi do odkładania się tkanki tłuszczowej.

Zasada 9: zaleca ograniczanie spożycia soli kuchennej, czyli chlorku sodowego (NaCl) do 5 gramów dziennie (ilość ta obejmuje łącznie sól z produktów rynkowych i z dosalania potraw). W przybliżeniu odpowiada to płaskiej łyżeczce do herbaty. Sól w potrawach należy zastępować aromatycznymi ziołami, jak majeranek, bazylia, oregano, czosnek, tymianek itp. Ograniczać należy również spożywanie słonych przekąsek (chipsy, słone paluszki itp.). Duże ilości soli znajdują się także w gotowych daniach w puszkach, zupach i sosach w proszku.

Zasada 10: zwraca uwagę na ogromną rolę odpowiedniej podaży płynów. Dzieci powinny pić codziennie co najmniej 6 szklanek wody. W przypadku dni o intensywniejszym wysiłku fizycznym (zajęcia WF czy inne zajęcia sportowe) podaż płynów powinna być znacznie większa. Zaleca się picie wody, herbatek owocowych niesłodzonych, soków warzywnych i owocowo-warzywnych i soków owocowych, ale w mniejszej ilości ze względu na zawartość cukrów. 

Jak zachęcić dzieci i młodzież

do aktywności fizycznej?

Systematyczna aktywność ruchowa jest jednym z ważniejszych czynników wpływających na zdrowie. Kształtowanie w dziecku nawyków czynnego spędzania czasu wolnego oraz zaszczepienie w nim zamiłowania do ruchu procentuje w całym późniejszym życiu.

Rola rodziców

Za wspieranie wszechstronnego (w tym fizycznego) rozwoju dzieci i młodzieży w znacznym stopniu odpowiadają rodzice. Pełnią oni ogromną rolę w nauczeniu swoich pociech, jak być i pozostać aktywnym zwłaszcza w pierwszych latach życia. W tym czasie najbardziej naturalnym i jednocześnie najskuteczniejszym na to sposobem jest aktywność ruchowa podejmowana wspólnie przez rodziców i dzieci.

Początkowo (wziąwszy pod uwagę ograniczone możliwości psychoruchowe małego dziecka) mogą to być elementarne formy ruchu oparte na pełzaniu i czworakowaniu lub najprostszych zabawach z piłką, później – np. wspólne wycieczki rowerowe.

Dzieci i młodzież uczą się bardzo wiele o aktywności fizycznej przez obserwację zachowańswoich rodziców i pozostałych członków rodziny. Zarówno przedszkolak, jak i nastolatek przygląda się temu, co robią jego rodzice i potrzebuje ich osobistego przykładu.

Opiekunowie dziecka powinni pomóc mu wykształcić pozytywne nastawienie do aktywności fizycznej. Powinni również wspierać je w umiejętnym równoważeniu siedzącego (TV, komputer, rozmowy/sms-y ze znajomymi przez telefon czy komunikatory) i aktywnego trybu życia.

Rola szkoły

Na zainteresowanie aktywnością ruchową dzieci i młodzieży istotny (pozytywny lub negatywny) wpływ wywiera jakość szkolnego wychowania fizycznego. Właściwemu oddziaływaniu zajęć WF na kształtowanie pozytywnych postaw wobec sportu lub/i rekreacji ruchowej sprzyja motywujący dziecko system oceniania. Ocenie podlegać powinny przede wszystkim zaangażowanie i systematyczność ucznia oraz czynione przez niego postępy.

Kolejnym elementem motywującym ucznia do aktywnego uczestnictwa w lekcjach wychowania fizycznego, zwłaszcza na etapie edukacji w szkole podstawowej, jest różnorodność zajęć i bogactwo proponowanych treści ruchowych. Umożliwia to wszechstronny i harmonijny rozwój sprawności oraz wybór ulubionych dyscyplin, konkurencji i form ruchu. W okresie gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym ograniczeniu negatywnych postaw wobec WF i zahamowaniu plagi zwolnień służy stworzenie oferty zajęć do wyboru, umożliwiających udział uczniów w lekcjach o wybranym profilu.

Powyższe artykuły powstały na podstawie materiałów ze strony  www.zachowajrownowage.pl